Bir misyoner olarak Fethullah Gülen'in ölümü
Prof. Dr. Ali Gür Independent Türkçe için yazdı
Prof. Dr. Ali Gür Salı 29 Ekim 2024 12:32
Fotoğraf: Reuters
Bir misyoner olarak Fethullah Gülen
1960'lı yıllardan itibaren dini bir yapılanma olarak yola çıkan
Fethullah Gülen'in zamanla gerçek yüzü ortaya çıktı ve dini kullanarak başta CIA olmak üzere uluslararası istihbarat örgütlerinin yönlendirmesiyle dinler arası diyalog misyonu üzerinden yeşil kuşak projesinin bir parçası olduğu anlaşıldı.
Gülen 1990'lı yılların sonuna doğru Papa ile özel bir ilişki kurmaya çalışmış ve hastalık tedavisi bahanesiyle Eylül 1997 yılında planlı bir şekilde ABD'ye gittiği süreçte Papa ile görüşerek Vatikan topraklarında ölmeyi düşlediğini de ifade eden bir mektupla tam bağlılığını bildirdi. 1
Özellikle 11 Eylül saldırısı sonrası pragmatist bir yaklaşımla ılımlı İslam imajı oluşturmaya çalıştı.
11 Eylül sonrası Dinler Arası Diyalog kapsamında önde gelen Hristiyan ve Musevi din adamları ve lobilerle yoğun bir ilişki trafiği yaşadı ve hızlı bir şekilde uluslararasılaştı. 2
Araştırmacı-yazar Aytunç Altundal'ın "Gülen, 1998 yılında Vatikan'da görüştüğü Papa 2. Jean Paul tarafından gizli kardinal olarak atandı" 3 iddiası, İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı'nın FETÖ iddianamesine de girdi.
Papa Paul, 24 Aralık 1999 yılbaşı mesajında nihai hedefini "Birinci bin yılda Avrupa Hristiyanlaştırıldı. İkinci bin yılda Amerika ve Afrika Hristiyanlaştırıldı. Üçüncü bin yılda ise Asya'yı Hristiyanlaştıralım" 4 cümleleri ile dünya kamuoyuna duyurdu.
Papa ile görüşmesinde "Misyonunuzun bir parçası olmak istiyorum" diyen Gülen, böylece Asya'nın Hristiyanlaştırılmasında gönüllü olduğunu açıkça ortaya koydu ve Asya'daki yoğun faaliyetleri ile de bunu doğruladı.
Dini araçsallaştıran ve kendisini kurtarıcı Mehdi olarak bağlılarına lanse eden Gülen'in çok arzuladığı Vatikan topraklarında gömülme düşü gerçekleşti ve Pensilvanya'da bağlılarının huzurunda İncil'den pasajlarla ayin tadında bir törenle toprağa verildi.
FETÖ ile ilişkilerini inkâr eden birçok firarinin cenaze töreninde boy göstermesi, ancak takiyyeci karakterlerinin bir yansıması olarak yüzlerini saklamaları dikkat çekici.
Ölürken bile mezar taşına gerçeklere aykırı doğum tarihini yazarak Gülen taraftarları mesaj vermeye devam ettiler.
Resmi nüfus kaydında doğum tarihinin 27 Nisan 1941 olduğu yazılı olmasına rağmen, FG'nin doğum tarihi mezar taşında 1938 olarak yazıldı.
Hayatındayken sürekli gündeme getirildiği üzere "seçilmiş" ve "Mesih" olduğu algısını güçlendirmek için Atatürk'ün ölüm gününde yani 10 Kasım 1938'de doğduğu iddiası devam ettirildi. 5
Bu tarih, Deccal (Atatürk'ü kastederek) öldü, 6 Mehdi (kendisini kastederek) zuhur etti inancına bir telmihtir. 7
Gülen'in Kırklareli Vaizi iken, 6 Mayıs 1965 tarihinde Patrik Şinork Kalustyan'a yazdığı ıslak imzalı mektup Gülen'in Ermenilerle ilgili düşünceleri açısından dikkat çekici. 8
Gülen'in, o tarihlerde herhangi bir şekilde gündemde olmayan sözde Ermeni soykırımından bahsetmiş olması tesadüfle açıklanamayacak bir durum. 9
Bu gizli mektubun içeriği detaylıca analiz edildiğinde; alelade bir vaizin Ermeni Patriğine mektup yazma ihtiyacı duyması, sürekli Hz. İsa'ya atıfta bulunması, semavi dinlerden bahsederken İslam'dan bahsetmemesi, 1915 Ermeni tehcirini ve gelişen olayları Ermenilere yapılan büyük soykırım ve Hz. İsa'nın çocuklarının Müslüman geçinen cahiller tarafından katledilmesi olarak tanımlayıp lanetlemesi, meslek hayatında ve çocukluğunda tanıdığı birçok Ermeni aile ve şahsiyet olduğunu dile getirmesi, katledilen insanlar arasında büyük şahsiyetler bulunduğunu ifade etmesi Gülen'i önemli bir tartışmanın odağına konumlandırdı. 10
Fethullah Gülen gerçekte kim?
Bağlıları tarafından kutsallaştırılan Gülen'in gerçek yaşam portresi çok şaşırtıcı.
Bir yanda kurtarıcı Mehdi/Mesih, diğer yanda uluslararası bir terör ve istihbarat örgütünün lideri, yani vaizlikten teröristliğe uzanan bir yaşam öyküsü karşımızda duruyor.
Bir yandan acemi ve usta birliğinde askerlik yaparken telsiz ve dinlemelerin yapıldığı birimde görevlendirilmesi ve özel teknolojik dinleme cihazlarıyla donatılmış araç tahsis edilmesi11, diğer yandan asker elbiselerinin üzerine cübbe giyerek camilerde vaaz verdiğini dile getirmesi ve hastalık bahanesiyle hava değişimine gittiği Erzurum'da Halk Evleri Kongresi divan üyeliğine seçilmesi12, Komünizmle mücadele derneğini kurması13, genç yaşlarından itibaren istihbarat örgütleri tarafından özel yetiştirildiğini ortaya koyuyor. 14
Bazı dönemlerde sıkı yönetim komutanlığı tarafından aranırken bile kamuya açık alanlarda vaaz vermeye devam etmesi, bir defasında bir işgüzar subay tarafından yakalandığı zaman serbest bırakılması için dönemin sıralı komutanları ve Genel Kurmay Başkanlığı'nın devreye girmesi nasıl böylesine serbest hareket edebildiğini ve korunduğunu açıklıyor. 15
Uluslararası istihbarat örgütlerinin kontrolünde özel bir amaçla çıktığı yolda kendisini kamufle etmek ve hazır bir kitleden istifade edebilmek için 1950'li yılların sonlarında Okuyucu Nurcular'ın içine sızmış ve onları kendisine kalkan olarak kullandı.
Zamanla belirli bir güce ulaşınca ayrışarak kendi yapılanmasını oluşturdu.
Hayatta olmasına rağmen kendi ifadesiyle Kürt olduğu için16 Said Nursi'yi ziyaret etmeyen Gülen'in 1964'te Bursa'da Ayetullah Humeyni'yi ziyaret etmesi17 üzerinde düşünülmesi gereken bir durum.
Bir yandan 1966 yılında ilk olarak İzmir Tepecik'te açtığı "Işık Evleri" ile örgütünün hücre yapılanmasının temellerini atıp gençlik eğitim kampları üzerinden gençliği ele geçirirken, diğer yandan da camilerde verdiği vaazları ile kamuoyunun önüne farklı bir yüzüyle çıktı.
1971 yılında Vehbi Koç'un evinde düzenlenen bir toplantıda Vehbi Koç, Fethullah Gülen, dönemin MİT Müsteşarı Fuat Doğu, ilahiyatçı (Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı) Yaşar Tunagür, Aydın Bolak ve TSK mensubu önemli isimlerin bir araya geldikleri iddiası, çeşitli kaynaklar tarafından dile getiriliyor.
Hatta Latif Erdoğan bu toplantıyı Yaşar Tunagür'ün tertip ettiği ve FETÖ'nün örgütsel yapısının bu toplantıda oluşturulduğu yönünde değerlendirmeler de bulunuyor. 18
1971 muhtırası sonrası bazı zamanlarda aranmasına ve kısa süreliğine tutuklanmasına rağmen bu yaz eğitim kamplarını aralıksız sürdürdü. 19
Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından 1972 tarihinde hazırlanan Teokratik Devleti Savunan Örgütler, Yapılanmalar Raporu'nda Gülen'in, TSK gibi devletin stratejik kurumlarına sızdığı, siyaseti kullandığı, bağlılarının kendisini Mehdi olarak gördüğü, Kasım Gülek'in Gülen ile Moon Tarikatı ve ABD arasında bağlantıları kurduğu ve Gülen örgütünün ABD'nin kontrolünde olduğu yönünde detaylı bilgilere yer verildi.
Ancak bu tespitlere rağmen 1974 yılında Manisa'ya tayin edilmiş ve ardından da çok istediği İzmir'e vaiz olarak gönderilerek önü açıldı. 15
Zamanla etki alanı ve çevresi genişleyen FG, bazı sermayedarların ve arkasındaki gücün kendisini desteklemesinden cesaret alarak 1970'li yılların ortasında Nurcu gruptan ayrılarak bağımsız yapılanmasını ilan edip20, hızla sayıları artan "Işık Evleri" ile örgütsel altyapısını oluşturmaya ve küçük çapta da olsa devlet kurumlarında kadrolaşmaya başladı. 21
12 Eylül darbesi akabinde hakkında yakalama kararı çıkarılınca İzmir'den ayrılarak farklı şehirlerdeki "Işık Evleri"nde saklandı.
12 Eylül'ün zulüm ve baskı ortamında bile birçok şehirde gezip faaliyetlerini sürdürmesine rağmen yakalan(a)mamış olması da 12 Eylülcülerle gizli bir mutabakat yapıldığını düşündürüyor. 22
Türkiye'nin iç politikasının çalkantılı olduğu süreçlerde, Ankara'da üst düzey bir general tarafından Gülen'in sürekli korunduğu ileri sürüldü.
12 Eylül darbesi sonrası da Milli Güvenlik Konseyi (MGK) Sekreteri Haydar Saltık'ın korumasına girdi. 15
Eski Genelkurmay İstihbarat Dairesi Başkanı Em. Korg. İsmail Hakkı Pekin'in bir canlı yayın TV programında Gülen'in, 1959'da Yeşil Kuşak projesi kapsamında komünizmle mücadele faaliyetleri çerçevesinde Özel Harp Dairesi içinde görevlendirildiğini, 12 Eylül akabinde arananlar listesinde olduğu için İzmir Sıkı Yönetim Komutanı tarafından tutuklanan Gülen'in serbest bırakılması için önce deniz, sonra kara kuvvetleri komutanları ve en son Kenan Evren'in telefon açması üzerine serbest bırakıldığını söylemesi23, Gülen'in niçin yıllardır bu kadar rahat faaliyet gösterdiğini açıklar nitelikte.
Kendisi için belirlenmiş alanlarda CIA ve MİT kontrolünde, komünizmle mücadeleyi asli görevleri arasında kabul eden Gülen, bu durumu lehine çevirerek Türkiye'nin en ücra köşelerinde bile örgütlendi.
Zaman zaman kısa sürelerle ceza evine girmesi de mağduriyet algısı oluşturmak ve kendisini halk nazarında meşrulaştırmak maksatlı olabileceğini düşündürüyor.
Zaten tutuklamaların akabinde hemen Ankara'daki koruyucu dostları sayesinde sürekli kurtulmuş olması da bunu doğruluyor.
Gülen'i en çok koruyanların ve yolunu açanların laik ve seküler geçinen generaller olması düşündürücü.
Diğer taraftan Milli Birlik Komitesi Üyesi Albay M. Şükran Özkaya'nın arşiv belgeleri taramalarında Avukat Bekir Berk ve Gülen'in Nurcular içine yerleştirilmiş Özel Harp Dairesi elemanları oldukları ve haklarında işlem yapılmasına gerek olmadığı24 yönündeki belge dikkat çekici.
Arananlar listesinde olmasına rağmen 25 Kasım 1980'de Çanakkale'ye merkez vaizi olarak tayin edilmiş, ancak hastalığını bahane ederek görevine başlamamış ve 16 Nisan 1981'de memuriyet görevinden istifa etti. 25
Gülen ve örgütünün faaliyetlerinden rahatsız olan 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 1991 yılında talimat vererek haklarında bir rapor hazırlattı. 26
1992 yılında ABD'ye giderek 55 gün görüşmeler yapmış ve kendi anlatımıyla 35 günde 25 eyaleti gezdi. 27
Bu sürecin ardından 2000'li yıllara doğru ABD'de Pensilvanya ve New York gibi kritik yerlerde kursların, Güney Amerika'da okulların açılmasına izin verilmesi ve kısa sürede dünyanın farklı bölgelerinde görünür hale gelmesi ziyaretin amacına ulaştığı ve görüşmelerin neticesinde ABD'nin desteğini aldığını düşündürüyor.
4 Nisan 1996 tarihinde Fener Rum Patriği Bartholomeos ile bir araya gelmiş,(25)25 tedavi gerekçesiyle Eylül 1997 tarihinde planlı bir şekilde ABD'ye gitti, New York Kardinali John O'Connor vasıtasıyla13 9 Şubat 1998'de Papa ile görüşerek bağlılığını sundu. 1
28 Şubat akabinde FG yapılanması hakkında istihbarat birimleri tarafından rapor hazırlanıp dava hazırlık süreci başlatılması üzerine kurumlardaki elemanları tarafından Gülen haberdar edilince 21 Mart 1999'da sağlık sorunları ve tedavisi gerekçesiyle yurt dışına çıkışı sağlandı.
Yurt dışına çıkması için kendisine Başbakan Yardımcısı Mustafa Bülent Ecevit'in haber gönderdiği iddia edildi. 14
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de dahil28 çok sayıda referansın devreye girmesiyle ABD'de oturum izni aldı ve Pensilvanya'da Cizvitlere ait olan ve Cizvitlerin daha önce yaz kampı olarak kullandıkları bir malikaneye yerleşti. 29
Dini bir cemaat görüntüsünden terör yapılanmasına dönüşüm
Gülen'in ABD'ye götürülerek korunmaya alınması sonrası Gülen yapılanması, ABD korumasında bir yandan ekonomik anlamda devasa bir holdinge dönüşürken diğer yandan kurulan STK görünümlü kuruluşlarla toplumsal meşruiyet kazanmaya çalıştı.
Diğer yandan da devletin stratejik kurumlarına sızarak büyük oranda ele geçirdi.
Devletin stratejik kurumlarındaki uyuyan hücre elemanlarını devreye sokarak bir yandan devletin imkanlarını grubun amaçları yönünde kullanırken, diğer yandan da TSK'ya Ergenekon, Balyoz, Ay Işığı kumpaslarını kurdu.
Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'a sürekli suikast yapılacağı ihbarlarıyla TSK ile hükümeti karşı karşıya getirip devletin stratejik kurumlarında daha fazla kadrolaştı.
İlk kuruluşundan itibaren kendisini dini bir yapı olarak topluma lanse eden bu yapı zamanla elde ettikleri ile yetinmeyip her şeye hâkim olmak isteyince siyasi iktidarla aralarında çatışma başladı.
Hükümetin Gülen ve yapılanmasına karşı tedbir alıp alanını daraltmaya başlamasıyla hükümeti uluslararası arenada zor duruma düşürüp yargılatabilmek adına MİT tırlarına operasyonlar yapıldı30, Oslo görüşmelerinin gizli belgeleri sızdırıldı31, MİT Müsteşarı tutuklanmaya kalkışıldı32, FETÖ için özellikle vazgeçilmez olan dershanelerin kapatılması kararı (Erişim Tarihi 25 Mart 2024)33 üzerine de tüm imkanlar seferber edilerek topyekûn var olma savaşına girişildi.
2012 yılına gelinceye kadar sürekli darbeleri destekleyen ve arkasına sığınan Gülen yapılanması 15 bu tarihten itibaren farklı yöntemlerle lokal kurumsal darbeler yapmaya kalktı ve 17/25 Aralık 2013 yargı darbesini34 devreye soktu.
Oluşturdukları ulusal ve uluslararası krizler neticesinde FG, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı tarafından 28 Ekim 2015 tarihinde yayımlanan "en çok aranan teröristler" listesinde kırmızı kategoride FETÖ/PDY lideri olarak yer aldı. 35
Varlık mücadelesine giren örgüt devletteki stratejik kadrolaşmasını tamamladığına kanaat getirince güç zehirlenmesinin de verdiği cesaretle TSK içindeki bir kısım elemanları ile
15 Temmuz 2016'da darbe kalkışmasında bulundu ve nihayetinde 15 Temmuz'a gelinceye kadar bir terör yapılanmasına dönüştü. 36
15 Temmuz'un hemen akabinde devlet refleksi devreye girmiş ve 20 Temmuz 2016 tarihinde toplanan Milli Güvenlik Kurulunda alınan kararla FETÖ/PDY resmen terör örgütü olarak ilan edildi. 37
FETÖ konvansiyonel dini bir hareket mi, yoksa kült bir yapılanma mı?
Her ne kadar kurulduğu günden beri dini bir cemaat görüntüsü verse de FETÖ'nün teolojik bir hareketten ziyade ezoterik bir çağdaş kült olarak kabul edilmesi daha doğru.
Örgüt toplumda taban bulabilmek, ulusal ve uluslararası farklı coğrafyalardaki insanları kendisine ısındırmak ve bağlamak için dini bir yapı gibi davranış sergilemeyi bilinçli olarak tercih etti. 38
SSCB' nin dağılmasıyla oluşan sosyolojik boşluğu doldurmak üzere ABD'nin de "ılımlı İslam" projesi kapsamında Özal döneminde Gülen'e bağımsızlaşan Orta Asya Türk cumhuriyetlerinde Türk diasporası oluşturma ve okullar açma yönünde alan açılmış ve destek verildi. 22
Bu durumu, İngiliz tarihçi ve istihbaratçı Arnold J. Toynbee'nin kendi tanımlamasıyla "Güney Müslümanlığı"nı kontrol altına aldıklarını ancak "Kuzey Müslümanlığı"nı kontrol altına alamadıklarını ve bunun büyük bir tehlike olduğunu 1955 yıllarında raporlandırmasının39 bir saha uygulaması olarak değerlendirebiliriz.
Zira ılımlı İslam ve Yeşil Kuşak projeleri bu rapordan sonra gündeme geldi.
Batı istihbaratının da gücünü ve desteğini arkasına alarak güçlenen ve yayılan FETÖ gibi bazı teolojik yapılanmaların, sureti haktan görünerek, insanları sahih İslami inanç esaslarından uzaklaştırıp ılımlı İslam söylemiyle Hristiyanvari Müslüman haline getirmeye çalıştıkları görülüyor. 40
11 Eylül saldırısı sonrası FETÖ'nün ılımlı İslam maskesiyle yurt dışında desteklenmesi ve hızlı bir yayılım göstermesi de eşzamanlı bir gelişme oldu. 2
FETÖ'nün doksanlı yıllarda kamuoyuna duyurduğu Dinlerarası Diyolog projesi İslam dünyasını Hristiyanlaştırma ve Batı'ya teslim etmeye matuf bir proje olduğu zamanla anlaşıldı.
Gülen'in Haçlı seferleri üzerine yaptığı konuşmada, "Haçlı'nın ülkenizi işgal etmesi çok tehlikeli değildir. Çünkü sizinle onlar arasında kırmızı çizgiler vardır. Bir kere onlar sizin kadınınıza, kızınıza ilişmezler. Mabedinize ilişmezler. İlişmemiş Haçlılar" sözleri ile haçlıları meşrulaştırması kırılma noktası oluşturdu. 41
Dini kült yapıların genelinde olduğu gibi FETÖ'de de liderini kutsallaştırma bir olgu olarak karşımıza çıkıyor.
Gülen'in kesilmiş tırnaklarını saklayanların, arta kalan yiyecek/içeceğini yemek/içmek için yarışanların, kullanılmış atlet/mendil/peçete gibi giysi ve eşyalarını saklayanların genellikle eğitimli ve mevki sahibi bireyler olması dikkat çekici.
Gülen bağlıları, cennete gidebilmenin tek yolunun örgütün talimatlarını yerine getirmekten geçtiğine inandırıldı ve bu ruh hali, eğitim düzeyinden bağımsız.
Gülen ve FETÖ'nün siyasetle ilişkisi
Sürekli siyasetten uzak olduğu imajını veren Gülen, seçim siyasetine ve parti taraftarlığına mesafeli görünmeye çalışsa da daima siyasetin odağında bulundu.
Gülen, başbakanlıkları döneminde Süleyman Sami Demirel, Mustafa Bülent Ecevit, Deniz Baykal, Turgut Özal, Ahmet Mesut Yılmaz, Tansu Çiller, Abdullah Gül, Recep Tayyip Erdoğan gibi isimlerle temasta olmuş ve karşılıklı çıkar ilişkisine girdi.
Buna karşılık dindar çevrelere ve Milli Görüş Hareketi'ne genellikle mesafeli durmuş hatta 28 Şubat sürecinde Başbakan Necmettin Erbakan'ı açıkça suçlayarak darbeye destek verdi.
28 Şubat başta olmak üzere askeri müdahaleler ve yönetimler zamanında da sürekli güçlenerek varlığını sürdürdü. 29
Sürekli toplumsal fay hatlarında artçı şoklar oluşturan FETÖ'nün siyasi destekçileri ve hangi siyasi partiler zamanında kökleştiği tartışması çok fazla bir anlam ifade etmediği gibi, gereksiz enerji tüketimine de sebep oluyor.
Çünkü Gülen, uluslararası güçler tarafından keşfedilip, aşama aşama FETÖ'ye dönüşüm sürecinde tüm siyasi çevreler ve iktidarlarla ilişki kurdu.
Aslında FETÖ'nün kuruluş, gelişim ve darbe yapacak güç ve terör örgütüne dönüşüm sürecinde 1960'lı yıllardan beri iktidar veya muhalefet fark etmeksizin tüm siyaset unsurlarının az veya çok sorumluluk payı bulunuyor.
Gülen, örgütünü kurduğu aşamadan itibaren iktidardaki CHP ile başlayan güçlü ilişkilerini AK Parti'nin ilk 10 yılına kadar geçen süredeki tüm iktidarlarla sürdürdü.
Bu süreçte diğer iktidarlarla bir sorun yaşamazken, Erbakan ve Erdoğan ile açıktan çatışmalar yaşadı.
Gülen'in Masonik yapılarla ilişkisi
Gülen ile ilgili en çok tartışılan konulardan biri de Masonik yapılarla ilişkisi ve mason olup olmadığı.
Genç yaştan itibaren önemli ve etkin bir insan olma arzusuyla birçok mahfille temas kuran Gülen'in, dünyada önemli bir etkinliğe sahip olan Masonik yapılarla temas kurmaması veya Masonik yapıların Gülen'i göz ardı etmesi uzak bir ihtimal.
İstanbul'da Divan Otel'de 21 Mart 1958 tarihinde yapılan CHP Gençlik Programında Gülen'in, Mason ve Moonculuğun Türkiye temsilcisi olan CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek ile tanıştığı, sıkı diyalogları oluştuğu ve bu vesileyle Masonik teşkilatlara girdiği ileri sürüldü. 42
Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın 1991 yılında Gülen yapılanması hakkında hazırlattığı raporda43; Gülen ve örgütünün yapılanma biçimi, yöneticileri, alt birim sorumluları, örgütün Mooncularla, Masonlarla ve Mossad ile ilişkisi detaylı anlatıldı, Gülen'in üçgen locasından sivrilerek herkese emir verme yetkisine sahip olan Bilderbeg üyeliğine direk yükseldiği belirtildi, Gülen'in dışında 20 üst düzey yöneticinin daha isimleri listelenmiş ve bunlardan on dördünün de mason olduğu yazıldı.
Ayrıca raporda; Aydın Bolak, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, İhsan Kalkavan, Sabri Ülker, İshak Alaton, Sakıp Sabancı gibi iş adamlarının Gülen yapılanmasına maddi destek sağladıklarına da yer verildi. 27
FETÖ elemanlarının psikososyal analizleri
FETÖ elemanının, örgüt için çalışmak, maddi kaynak sağlamak ve bulunduğu yerden istihbarat toplamak ve üstlerine bildirmek gibi, 3 temel görevinin44 yanı sıra, asla gelen talimatı sorgulamamak ve dışarıya sır vermemek gibi sorumlulukları da var.
Örgütün tecrübeli elemanları tarafından belirli bir endoktrinasyon aşamalarından geçirilerek, beyninin ana kartına bahsedilen özellikler yüklenen yeni eleman, örgüte tam olarak kabul edildiğinde düşünme ve sorgulama yetisini ve kişiliğini yitirerek sadece örgüte kendisini adayan ve ara yüzde kişilik bölünmeleri yaşayan bir kesin inançlıya dönüşüyor.
Örgüt elemanlarının Gülen'e kesin itaatle bağlanmalarının hatta gerektiğinde intiharı bile göze alabilecek eylemleri yapabilir hale gelmelerinin psikososyal altyapısı, Eric Hoffer'in "Kesin İnançlılar" tanımlaması kapsamında daha anlaşılabilir oluyor. 45
Örgüt içinde suçun yaygınlaşması ve suçluların çoğalması, onları koruyacak üst yapı ve lidere daha fazla bağlılığı ve bağımlılığı doğuruyor.
Örgüt elemanlarının normal şartlarda tek başlarına asla cesaret edemeyecekleri işleri örgütsel yapı içinde yapmaları, Gustave Le Bon'un "kitleler psikolojisi" 46 ile ilişkili.
Aldıkları talimat gereği istedikleri renge bürünüp, seküler/dini yapılar, sağ/sol ideolojiler, alevi/sünni mezhepsel oluşumlar fark etmeksizin tüm cemaatlere, cemiyetlere, yapılanmalara, siyasi partilere ve STK'lara nüfuz edip zamanı gelince harekete geçmek üzere yıllarca onlardan görünebiliyorlar.
Bunları yaparken de kutsal vazifeyi yerine getirmenin ve liderin övgüsünü almanın iç huzuruyla kendilerini avutuyorlar.
Yapılan haksızlık/hukuksuzluk ve katliam motivasyonları, kitle psikolojisine ve karşıdakilerini insan olarak görmemeye bağlandı. 47
Örgüte katılan gençler, yaz kampları programları ile anne-babadan uzaklaştırılıyorlar.
Terk ettirilen ailelerin yerini örgütsel yapı içindeki karizmatik lider ve ablalar/abiler alıyor ve bireyin çevresi örgütsel yapı elemanları tarafından tamamen kuşatılıyorlar. 48
Dünyanın ücra köşelerine kadar yaygınlaşmış örgütsel yapı karşısında Türkiye'nin önemsizliği ve örgüt için her yerin vatan olduğu algısı işleniyor.
Diğer taraftan inanç noktasında da örgüt elemanları için takiyeler, Gülen tarafından mübahlaştırılmış haramlar ve Dinler Arası Diyalog çalışmaları ile yeni ve farklı bir inanç sistemi oluşturuldu.
Böylece benliğinden, ailesinden, vatanından, inancından koparıldı ve tek bağlılığı FETÖ'ye olan sözde bir "altın nesil" (!) oluşturuldu.
Örgüt elemanlarındaki bağlılık/bağımlılık öylesine ruhlarını ele geçirildi ki, Allah'ın açık emirlerini bir tarafa bırakıp intihar etmeleri yönünde talimat veren Gülen'i dinleyebiliyorlar. 49
Rokeach'ın "kapalı dogmatik zihin"50 ve Hoffer'in ise "kesin inançlılar"51 diye bahsettiği bir kişilik özelliğine sahip oldukları için, örgüt elemanlarının büyük çoğunluğu gelen talimatlar üzerine örgütle ilişkisini diliyle reddetse bile kalben FETÖ'nün hipnotize alanından kurtulamıyorlar.
Aşırı inanmışlık ve mutlak adanmışlıktan kaynaklı bu durum beyni uyuşturup aklı düşünemez hale getirdiği için, Haşhaşilik olarak nitelendirildi. 52
Uzun yıllardır elde ettikleri kazanımlarla güç zehirlenmesine kapılan FETÖ mensupları seçilmiş iktidarla açık mücadeleye girince kazanımlarını kaybetmemek için, uzun yıllardır maskeledikleri şiddet ve nefret yüzlerini sergilediler ve 15 Temmuz gecesi bir terör yapılanması olduklarını gösterdiler.
FETÖ gibi kült yapılarda örgüt elemanları tek başlarına asla cesaret edemeyecekleri işlere kitle psikolojisinden kaynaklı kitlesel itki ve grup aidiyetinin başarı hazzı ile düşünmeksizin teşebbüs edilebiliyorlar. 46
FETÖ taktiksel olarak sadece kadrolara yerleşmedi; aynı zamanda dolu kadroları boşaltıp kendi elemanlarını yerleştirebilmek için de asılsız ihbar, şikayet başvuruları, kumpas, tehdit ve şantaj ile de çok sayıda kalifiye ve liyakatli kişiye itibar suikastı yaptı.
Hatta birlikte çalıştığı mesai arkadaşını bile sırf kendilerinden olmadığı için ihbar edebildi. 53
Eski Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ, 2002-2010 yılları arasında ihraç edilenlerden bir kişinin dahi FETÖ'cü olmadığını, ihraç edilenlerin diğer Nurcu kolu olan Mehmet Kurdoğlu grubundan olduklarını belirtirken, "Rakip cemaatin elemanlarını uzaklaştırmada FETÖ bizi kullanmış" 3 diyerek, geç de olsa bir özeleştiri yaptı.
FETÖ elemanlarının renklenmeleri
FETÖ'nün hedefleri arasında sadece kamu kurum/kuruluşları değil aynı zamanda STK'lar, siyasi partiler ve özel müteşebbisler de yer aldı.
Örgüt elemanları özellikle seküler veya farklı dini yapıların STK'larına sızarak oralarda aktif görevler alıp kamufle oluyorlar.
Zaman içinde bu yapılar farkında olmadan kriptolaşmış FETÖ elemanlarını kendi elemanlarıymış gibi benimsiyor ve korumaya alıyorlar.
Gülen tarafından verilen talimatta, "Gözaltına alınacağınızı, hapse atılacağınızı da bilseniz kurumlara girme konusunda ısrarcı olun. Hapse girmeyi göze alın, deşifre olduysanız pişmanmış gibi davranın, kritik olmayan bilgiler vererek itirafçı olun, örgüt aleyhine konuşun" 54 denilerek deşifre olmayanlardan da farklı STK'lara ve dini gruplara girerek onlar gibi davranıp kimliklerini gizlemeleri, hatta FETÖ aleyhinde söylem ve eylemlerde bulunmaları istendi. 55
Kriptolar konusunda çok sayıda örnek verilebilir ancak burada sadece birkaç tanesinden bahsedilecektir.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi araştırma görevlisi Volkan Bayar'ın FETÖ talimatı ile toplumsal kaos çıkarmak amacıyla 2018'de 4 akademisyeni katletmesi56, "Rütbemi FETÖ taktı" diyen Serdar Atasoy'un 2020 Yüksek Askeri Şura'da generalliğe terfi ettirilmesi ve yetmezmiş gibi Kara Kuvvetleri Komutanlığı İstihbarat Başkanı olarak atanması57 ve FETÖ'cü koruma polisinin Rus Büyükelçi Andrey Karlov'u FETÖ'nün talimatı ile 2021'de öldürmesi58 örneklerinde olduğu gibi, FETÖ'nün açığa çıkmamış kripto elemanları talimat gereği farklı yapılarda uyuyan hücreler olarak bekliyorlar.
FETÖ, 15 Temmuz sonrası mağduriyet konusunda da toplumsal destek bulamayınca "Renklendirme" diye tanımladıkları bir taktikle, farklı sahte kimlikler üzerinden her platformda algı oluşturmayı sürdürdü. 59
Özellikle 15 Temmuz sonrası deşifre olmamak ve takibata uğramamak için FETÖ lideri Gülen'e küfür ve hakaret etmeleri60 ve başka yapılara sızarak renklenmeleri bizzat Gülen tarafından talimatlandırıldı. 61
15 Temmuz sonrası takiyeyi daha yoğun kullanan FETÖ elemanları, renklendirme politikasıyla hem girdikleri yerlerde kamufle olmaktalar hem de onları da hedefleri doğrultusunda yönlendirerek kendilerine hizmet ettiriyorlar.
FETÖ bir gaz sızıntısı gibidir. Nasıl ki gaz sızıntısı başlangıçta fark edilmez, bir süre geçince reflekslerde yavaşlama, tatlı bir uyku hali, kaslarda gevşeme ve sonunda ölüm gerçekleşirse FETÖ'de renksiz olduğu için insanların ruhlarına sızarken nasıl sızdıkları fark edilmez.
Önce iltifatlarla insanın benliğini okşarlar, savunma mekanizmalarını ve reflekslerini zayıflatırlar, daha sonra istikbal vaatleri ile rehavete düşürürler, Mehdi/Mesih kabul edilen liderlerinin hipnotik aurasında kutsal davanın son kutsi neferleri endoktrinasyonuyla kendinden geçirirler ve sonunda da örgütün amaçlarına sorgusuz hizmet eden ruhsuzlara dönüştürürler.
Tıpkı Gülen'in "Hava gibi olacaksınız, sizin varlığınızı bilecekler ama yakalayamayacaklar" 62 diyerek taraftarlarına verdiği talimatta olduğu gibi uzun bir süre yakalanamadılar.
Gülen'den açık fetva: "İtirafçı olanlar kafir olur"
FETÖ lideri Gülen yayımladığı bir videoda itirafçı olanları, örgüt elemanlarını deşifre edenleri kâfir olmakla suçlayarak, şu ifadeleri kullandı:
Cemaatimiz kritik bir süreçten geçiyor. Bu dönemde pek çok kişi tercihini yanlış yapıyor ve itirafçı oluyor. Halbuki bu hususta şiddete maruz kalmak büyük sevaptır. Cemaat mensuplarımızı deşifre eden, itirafçı olan günde yüz vakit te namaz kılsa kafir olur.
Görüldüğü üzere iki Gülen profili ortaya çıkıyor:
Bir yanda, bağlıları tarafından kutsallaştırılan, sözde gurbette münzevi bir yaşam süren ve orada yaşamı sona eren bir dini lider;
Diğer yanda ise, dini kullanan ve asıl amacı dinler arası diyalog adı altında Asya ve Afrika kıtası Müslümanlarını Hristiyanlaştırma olan, CIA tarafından özel koruma altına alınmış, kutsalı olmayan, vatansız uluslararası bir istihbarat ve terör örgütü lideri.
Gelinen son durum ve yaşananlar uzun zamandır Gülen'in uluslararası çok kullanışlı bir örgüt lideri olduğunu ortaya koyuyor.
Son akıbetinde Hristiyanvari ayinle gömülmesi de nasıl yaşarsanız öyle ölürsünüz sözünü doğruluyor.
Tüm bu yaşananlar ve gerçekler karşısında hala aklını başına almayıp peşinden gidenlere söylenecek son söz, "kendi rızası ile zarara girene merhamet edilmez" olacaktır.
Kaynaklar:
1. Özkök E. Fethullah Gülen-Papa Buluşması. Hürriyet Gazetesi. 07 Şubat 1998;
2. MIT Müsteşarlığı. Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı Tarafından TBMM Darbe Girişimi Meclis Araştırma Komisyonuna Sunulan Rapor. 2017 May s. 1-36.
3. Kutsal N. Batının keskin kılıcı: Doğudan gelen sözde molla: Bir İşgal Hareketi. İstanbul: Gaziosmanpaşa Belediyesi; 2018. 509 s.
4. Kılıç R. Misyonerlik ve Türkiye'ye Yönelik Misyoner Faaliyetleri. Türklük Bilimi Araştırmaları. 2006;(19):327-42.
5. Aras B, Caha O. Fethullah Gulen and His Liberal ‘Turkish Islam' Movement. Middle East Review of International Affairs. 2000;4(4):30-42.
6. Göktaş K. Paradaki simge. Cumhuriyet Gazetesi [İnternet]. 2016 [a.yer 18 Şubat 2023]; Erişim adresi: https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/paradaki-simge-580490
7. Başdemir HY. Ezoterik Grupların Epistemolojisi. Liberal Düşünce Dergisi. 2016;(83):75-90.
8. Bilen O. FETÖ: 15 Temmuz Darbe Girişiminin Faili ve Yeniçağ Dini Spiritüalizmin Temsilcisi Vesayetçi Bir Zihniyete Dair Çözümlemeler. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi. 2020;20(15 Temmuz):31-66.
9. Şahin Z. Fetö'den Patriğe Soykırım Mektubu. Yeni Asır Gazetesi. 08 Ekim 2016;
10. Özker CK. Ana Yahudi, Baba Ermeni, Kendi Münafık. https://www.gercekhayat.com.tr/tenya-orgut-feto/ana-yahudi-baba-ermeni-kendi-munafik/. 2019;
11. Erdoğan L. Şeytanın Gülen yüzü. 6. baskı. İstanbul: Turkuvaz; 2016. 184 s.
12. Yeni Şafak Gazetesi. FETÖ Yapılanması-15 Temmuz'un Dijital Kütüphanesi. Yeni Şafak [İnternet]. 29 Ekim 2016 [a.yer 02 Nisan 2023]; Erişim adresi: https://www.yenisafak.com/15temmuz/feto-yapilanmasi-kurulus-detay
13. Hikmet E. Himmeti Milleti Olan İnsan M. Fethullah Gülen. İzmir: Işık Yayınları; 2008. 149 s.
14. Takvim Gazetesi. Teröristbaşı Gülen'in CHP ile İlişkisi 15 Yasındayken Başlamıs. Takvim Gazetesi [İnternet]. 14 Ocak 2020 [a.yer 30 Aralık 2022]; Erişim adresi: https://www.takvim.com.tr/guncel/2020/01/13/teroristbasi-gulenin-chp-ile-iliskisi-15-yasindayken-baslamis
15. Gür A. Vaizlikten Teröristliğe Bir İhanetin Portresi Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ/PDY). 1. bs. Ankara: Eski Yeni Yayınları; 2023. 598 s.
16. Demirel A. Mehmet Ali Büyükkara İle FETÖ Üzerine Röpörtaj. Üsküdar Kültür Sanat ve Medeniyet Dergisi. 216M.S.;2(3):97-102.
17. Gzt. https://www.gzt.com/gercek-hayat/feto-humeyni-devrimini-nasil-ovdu-3598806. Gzt; 2021 [a.yer 26 Şubat 2023]. FETÖ, Humeyni Devrimi'ni nasıl Övdü? Erişim adresi: https://www.gzt.com/gercek-hayat/feto-humeyni-devrimini-nasil-ovdu-3598806
18. Akgün M. 15 Temmuz'a Döşenen Taşlar. https://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/mustafa-akgun/15-temmuza-dosenen-taslar-39609.html [İnternet]. 2022 [a.yer 15 Şubat 2023]; Erişim adresi: https://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/mustafa-akgun/15-temmuza-dosenen-taslar-39609.html
19. Akgül A. Küresel Fesatçılık ve Fethullahçılık [İnternet]. 5. bs. İstanbul: Buğra Yayınları; 2017 [a.yer 13 Şubat 2023]. 640 s. Erişim adresi: https://www.kitapyurdu.com/kitap/kuresel-fesatcilik-ve-Fethullahcilik/440794.html
20. Zaimoğlu G. Hegemonya ve Ideoloji Bağlamında Basının Rolü: Zaman Gazetesi'nde 17-25 Aralık Öncesi ve Sonrasında Yayımlanan Iktidarla Ilgili Haberlerdeki Söylem Değişimi Üzerine Bir Inceleme [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. [Antalya]: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2016.
21. Yamaç M. Darbe ve din (cumhuriyet dönemi örneği) [Doktora Tezi]. [Eskişehir]: Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi; 2019.
22. Kızılarslan S. Medyascope. 2020. Geçmişten Günümüze FETÖ'nün Siyasi Ayağı.
23. Bengin T. Fethullah, Özel Harp Dairesi Elemanıydı. Milliyet Gazetesi. 10 Aralık 2018;
24. Yeni Şafak. Yeni Şafak Gazetesi. 2020. FETÖ CHP'nin Eseri.
25. Biyografi.net. https://www.biyografi.net.tr/fethullah-gulen-kimdir/. 2017 [a.yer 02 Mart 2023]. Fethullah Gülen Kimdir? Erişim adresi: https://www.biyografi.net.tr/fethullah-gulen-kimdir/
26. Nethaber. Nethaber.com. 2020. Turgut Özal'ın Hazırlattığı Gülen Cemaati Raporunda Neler Yok ki.
27. Gerçek Hayat. FETÖ'nün 100 Yıllık Hikâyesi. Gerçek Hayat. 22 Kasım 2021;
28. Aydınlık. Aydınlık Gazetesi. 2024. Fethullah'ın Vizesi Için ABDye Mektup Yazmış!
29. Öztürk H. FETÖ Üzerine Bir Analiz. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018;15:175-91.
30. Sırıklı A, Karadağ K. Anadolu Ajansı. 2019 [a.yer 28 Şubat 2023]. Mi̇t Tırlarının Durdurulmasının Fetö Kumpası Olduğu Tescillendi. Erişim adresi: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/mit-tirlarinin-durdurulmasinin-feto-kumpasi-oldugu-tescillendi/1518888
31. Sarılar S. Terör Olaylarinin Yazili Basina Yansimasi Ve Oslo Süreci̇ [Yüksek Lisans Tezi]. [İstanbul]: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2019.
32. Can ME, Paksoy M. Fetö'nün "7 Şubat Mi̇t Kumpası" Soruşturmasında 14 Tutuklama [İnternet]. Anadolu Ajansı; 2018. Erişim adresi: https://www.aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/fetonun-7-subat-mit-kumpasi-sorusturmasinda-14-tutuklama/1208773
33. Başbakanlık. Mi̇llî Eği̇ti̇m Bakanlığı Özel Dershaneler Yönetmeli̇ği̇ [İnternet]. Eki 21, 2009. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/10/20091021-1.htm
34. Üzümcü A. 28 Şubat Süreci, E-Muhtıra ve 15 Temmuz FETÖ Darbe Girişiminin Ekonomi-Politik Analizi. ESAM Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2022;74-121.
35. NTV. NTV. 2015 [a.yer 02 Mart 2023]. İçişleri Bakanlığı "Aranan Teröristler"in Listesini Yayınladı. Erişim adresi: https://www.ntv.com.tr/turkiye/icisleri-aranan-teroristleri-acikladi,FVx9nEEElkyNyHpxFlGyjA
36. Türkiye Büyük Millet Meclisi T. Fethullahçı Terör Örgütünün (FETÖ/PDY) 15 Temmuz 2016 tarihli Darbe Girişimi ile Bu Terör Örgütünün Faaliyetlerin Tüm Yönleriyle Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu [İnternet]. Resmi Gazete: TBMM; 2016 Ağu [a.yer 12 Aralık 2022]. Report No.: 1127. Erişim adresi: https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc100/karartbmmc100/karartbmmc10001127.pdf
37. Milli Güvenlik Kurulu M. 20 Temmuz 2016 Tarihli Milli Güvenlik Kurulu Toplantısı [İnternet]. MGK; 2016 [a.yer 09 Ocak 2023]. Erişim adresi: https://www.mgk.gov.tr/index.php/20-temmuz-2016-tarihli-toplanti
38. Polis Akademisi Başkanlığı. FETÖ‟ nün Analizi. Polis Akademisi Yayınları. 2017;31:7-24.
39. Pazarcı E. Özel Bölümdeki Gizli Rapor. Akşam Gazetesi [İnternet]. 28 Eylül 2018 [a.yer 09 Nisan 2023]; Erişim adresi: https://www.aksam.com.tr/yazarlar/emin-pazarci/ozel-bolumdeki-gizli-rapor-c2/haber-777760
40. Aktaş İ. Modernistlerle Hurafeciler Arasında Kaybolan İslam İnancı. Fikirname [İnternet]. 11 Haziran 2018 [a.yer 24 Ocak 2023]; Erişim adresi: https://fikirnamedergi.com/2018/06/modernistlerle-hurafeciler-arasinda-kaybolan-islam-inanci/
41. Diyanet İşleri Başkanlığı. Dini İstismar Hareketi FETÖ/PDY. Olağanüstü Din Şurası Kararları Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. 2016;
42. Yeni Şafak. Yeni Şafak Gazetesi. 2016 [a.yer 15 Şubat 2023]. Gülen ve Gülek'in Karanlık Bağlantıları. Erişim adresi: https://www.yenisafak.com/gundem/gulen-ve-gulekin-karanlik-baglantilari-2515085
43. Nethaber.com. Turgut Özal'ın Hazırlattığı Gülen Cemaati Raporunda Neler Yok ki. https://www.nethaber.com/gundem/turgut-ozalin-hazirlattigi-gulen-cemaati-raporunda-neler-yok-ki-20652; 2020.
44. Çaha Ö. Gülen'in Mankurtları Nasıl Azgın Kurtlara Dönüştü? Karar Gazetesi [İnternet]. 11 Ağustos 2016 [a.yer 18 Şubat 2023]; Erişim adresi: https://www.karar.com/prof-dr-omer-caha-yazdi-gulenin-mankurtlari-nasil-azgin-kurtlara-donustu-213941
45. Kasap S. Anadolu Ajansı. 2017 [a.yer 25 Ocak 2023]. Mahkeme Salonlarındaki FETÖ Otomatları. Erişim adresi: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/mahkeme-salonlarindaki-feto-otomatlari/887208
46. Le Bon G. Kitleler Psikolojisi. İstanbul: Hayat Yayıncılık; 1997.
47. Karabat A. Haksöz Haber. 2016 [a.yer 27 Mart 2023]. Fethullah Gülen Hakkında Bir Psikolojik Analiz. Erişim adresi: https://www.haksozhaber.net/fethullah-gulen-hakkinda-bir-psikolojik-analiz-81869h.htm
48. Abayhan Y. Bir "Cemaat" Terör Örgütüne Nasıl Dönüştü? Gülen Cemaati'nin Eski Grup Üyelerinin Anlatımına Dayalı Değerlendirilmesi. Liberal Düşünce Dergisi. 2017;(87):5-32.
49. Say Z. Fetö'cüleri̇n İnti̇har Gi̇bi̇ Kazalari! Yeni Akit Gazetesi [İnternet]. 13 Mayıs 2017 [a.yer 02 Nisan 2023]; Erişim adresi: https://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/zekeriya-say/fetoculerin-intihar-gibi-kazalari-19441.html
50. Rokeach M. The Open and Closed Mind: Investigations into the Nature of Belief Systems and Personality Systems. Basic Books; 1960.
51. Hoffer E. Kesin Inançlılar: Kitle Hareketlerinin Anatomisi. 7. bs. İstanbul: İm Yayıncılık; 1998.
52. Gür A. FETÖ'nün Şii Haşhaşiler ve Sünni Kadiyaniler ile Yapısal Benzerlikleri: Sistematik Değerlendirme. GAUN-JSS. 28 Temmuz 2023;22(3):702-18.
53. Gülener S, Öztürk H. İtiraflarda FETÖ'nün Devlete Sızması (Askeriye, Mülkiye, Adliye). Ankara: SETA Yayınları; 2018.
54. Yeni Şafak. Fetö'den Siyasi Partilere Sızın Talimatı. Yeni Şafak Gazetesi. 23.03.20212021;
55. Haberiniz.com. Haberiniz. 2021. FETÖ'den Talimat: Hedef Siyasi Parti ve STK'lar.
56. Uğur F. Türkiye Gazetesi. 2018 [a.yer 02 Nisan 2023]. Volkan Bayar Bir FETÖ Matruşkası mı? Erişim adresi: https://www.turkiyegazetesi.com.tr/kose-yazilari/fuat-ugur/volkan-bayar-bir-feto-matruskasi-mi-601599
57. Açıl S. Anadolu Ajansı. 2021. İtirafından Vazgeçen Eski Kara Kuvvetleri İstihbarat Başkanı Atasoy Tutuklandı.
58. Budak CM. Anadolu Ajansı. 2021 [a.yer 16 Mart 2023]. Büyükelçi Karlov Suikastının Üzerinden 5 Yıl Geçti. Erişim adresi: https://www.aa.com.tr/tr/gundem/buyukelci-karlov-suikastinin-uzerinden-5-yil-gecti/2450826
59. Şener N. Hürriyet Gazetesi. 2021 [a.yer 03 Nisan 2023]. Sosyal Medyada Fetö'cülerin Yüzde 75'i ‘Atatürkçü' Kılığına Büründü. Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/nedim-sener/sosyal-medyada-fetoculerin-yuzde-75i-ataturkcu-kiligina-burundu-41893439
60. Süt Ö. Anadolu Ajansı. 2017. FETÖ'den "Fethullah Gülen'e Küfret, Kendini Sakla" Talimatı. Erişim Tarihi 07.03.2023
61. Şahin H. Anadolu Ajansı. 2018. Sözde 'Fetö Abisi'nden CHP Talimatı.
62. Şener N. Şeytanın Oyuncakları. Hürriyet Gazetesi. 08 Mayıs 2020; Erişim Tarihi 04.01.2023
63. Çoraklı S. Dikgazete.com. 2021 [a.yer 17 Şubat 2023]. Darbe Algısına İtirafçı Tokadı. Erişim adresi: https://www.dikgazete.com/yazi/darbe-algisina-itirafci-tokadi-4082.html Erişim Tarihi 17.02.2023
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
©Bizi takip edin:
KÜNYE BİLİLERİKullanıcı PolitikalarıGiz
.jpg)
